ทุกการลงทุนปฏิเสธไม่ได้ว่าผู้ลงทุนย่อมคาดหวังถึงผลตอบแทน แต่ก็ต้องยอมรับในเรื่องความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่ง “หุ้นกู้” ถือเป็นการลงทุนอีกประเภทที่ได้รับความนิยมมาอย่างยาวนาน แต่สำหรับมือใหม่พึ่งหัดลงทุนก็ควรทำความเข้าใจให้ชัดเจนว่าหุ้นกู้คืออะไร เพื่อการตัดสินใจที่ง่ายขึ้นว่าจะเลือกลงทุนหุ้นกู้ดีไหม
หุ้นกู้ คืออะไร
หุ้นกู้ คือ ตราสารหนี้ประเภทหนึ่งที่บริษัทเอกชนเป็นผู้ออกภายใต้วัตถุประสงค์เพื่อการระดมทุนสำหรับนำมาใช้กับเรื่องต่าง ๆ ขององค์กร เช่น การต่อเติม ซ่อมแซม สร้างโรงงาน การขายกิจการ การลงทุนกับเครื่องจักร การซื้อเครื่องมือ อุปกรณ์ต่าง ๆ แต่ละหน่วยของหุ้นกู้จะมีมูลค่าเท่ากัน ส่วนใหญ่ในเมืองไทยมักเริ่มต้นที่หน่วยละ 1,000 บาท
หลังการซื้อหุ้นกู้ผู้ซื้อจะเป็น “เจ้าหนี้” ส่วนบริษัทที่ออกหุ้นกู้เป็น “ลูกหนี้” ซึ่งมีหน้าที่ในการจ่ายดอกเบี้ยตามเงื่อนไขที่ได้ตกลงเอาไว้ตลอดอายุของหุ้นกู้ (จ่ายปีละ 2 ครั้ง หรือทุก 6 เดือน แต่บางแห่งอาจจ่ายเป็นไตรมาสทุก ๆ 3 เดือน รวมเป็น 4 ครั้ง) เจ้าหนี้ต้องเสียภาษีหัก ณ ที่จ่าย 15% รวมถึงยังต้องจ่ายคืนเงินต้นเมื่อถึงวันครบกำหนดของหุ้นกู้ตัวดังกล่าวด้วย เหมาะกับคนที่มีเงินเย็นอยู่ในมือและต้องการรายได้แบบสม่ำเสมอ
ประเภทของหุ้นกู้
หุ้นกู้จะมีการแบ่งประเภทออกได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับการพิจารณาและตัดสินใจของนักลงทุนว่าต้องการเลือกหุ้นกู้แบบใด
1. แบ่งตามวิธีจ่ายดอกเบี้ย
- แบบจ่ายดอกเบี้ยคงที่ จ่ายทุก 3 เดือน หรือ 6 เดือน เมื่อครบกำหนดอายุก็ชำระเงินต้นคืน
- แบบดอกเบี้ยลอยตัว อัตราดอกเบี้ยเปลี่ยนตามดัชนีอ้างอิง ซึ่งในเมืองไทยจะอิงตาม MRR และ MLR
- แบบไม่จ่ายดอกเบี้ย จ่ายคืนเฉพาะเงินต้น แต่ส่วนใหญ่ราคาขายมักถูกกว่าราคาจริง
2. แบ่งตามการมีประกัน
- แบบมีประกัน ลูกหนี้จะมีหลักประกัน เช่น ที่ดิน หลักทรัพย์ ที่มีมูลค่าสูงกว่ามูลค่าหุ้นกู้ที่เสนอขาย
- แบบไม่มีประกัน มักใช้ความน่าเชื่อถือของบริษัทและการจัดการกระแสเงินสดเป็นตัวชี้วัด
3. แบ่งตามสิทธิเรียกร้อง
- แบบด้อยสิทธิ ผลตอบแทนสูง แต่จะได้สิทธิคืนเงินหลังเจ้าหนี้ประเภทอื่นกรณีลูกหนี้ล้มละลาย
- แบบไม่ด้อยสิทธิ ได้สิทธิเท่ากับเจ้าหนี้สามัญอื่นและสูงกว่าเจ้าหนี้แบบด้อยสิทธิ ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ และผู้ถือหุ้นสามัญ
อันดับความน่าเชื่อถือหุ้นกู้
- Investment Grade น่าเชื่อถือสูง น่าลงทุน มักมีอันดับ BBB-, BBB, BBB+, A-, A, A+, AA-, AA, AA+ และสูงสุด AAA
- Non-Investment Grade หรือ Speculative Grade เน้นเก็งกำไร ความเสี่ยงสูงขึ้นแต่ผลตอบแทนสูงตาม เกรดไล่ขึ้นตั้งแต่ C (เสี่ยงสุด), CC, CCC, CCC+, B-, B, B+, BB-, BB, BB+
- Unrated Bond ไม่มีอันดับ ความเสี่ยงสูงสุดแต่ดอกเบี้ยก็สูงมาก
ข้อดีและความเสี่ยงของการลงทุนหุ้นกู้
หุ้นกู้ถือเป็นการลงทุนที่น่าสนใจ มีข้อดีหลายด้าน เช่น ผลตอบแทนสูงกว่าพันธบัตรรัฐบาล สร้างรายได้แบบ Passive Income แบบประจำ ซื้อขายเปลี่ยนมือง่าย แต่ทั้งนี้ก็ต้องกล้ารับความเสี่ยงด้านอัตราดอกเบี้ย ราคา เครดิต และสภาพคล่อง ด้วยเช่นกัน
